Diplomasi Gündemi No.1/2021 (04-10.01.2021)

Yazar: Resul Çakmaktaşı – 04-10.01.2021

1. İran ve Güney Kore arasında tanker krizi: Taraflar ne diyor?
İran'ın Körfez sularında Güney Kore bandıralı bir tankere el koyup mürettebatını tutuklamasının ardından, Tahran ve Seul diplomatik krizin eşiginde. Güney Kore Dışişleri Bakan Yardımcısı Choi Jong-kun'un daha önce planladığı Tahran ziyaretini iptal etmesi gündemde. İran devlet televizyonuna göre bakan yardımcısı, dondurulan fonlar konusunu görüşmek üzere Tahran'a gitmeyi planlıyordu. Ancak Seul'de bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Reuters'e Jong-kun'un ziyaretiyle ilgili "plan şu an için belirsiz" dedi. Körfez'de yaşanan olay, Güney Kore’nin ABD yaptırımlarının sonucu olarak ülkesindeki bankalarda bulunan 7 milyar dolar değerindeki İran fonlarını dondurması sonrası yaşandı. Güney Kore Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da petrol tankerinin, ülkenin korsanlıkla mücadele için kurulmuş donanma birimi Cheonghae'nin gönderdiği belirtilerek "derhal serbest bırakılması" talep edildi. (Euronews)

2. Suudi Arabistan-Katar anlaşmasının ardından BAE'den ilk açıklama: 'Tarihi bir zirvenin arifesindeyiz'
Kuveyt Dışişleri Bakanı Ahmed Nasır Muhammed es-Sabah, Suudi Arabistan ile Katar arasındaki kara, deniz ve hava sınırlarının bu akşam itibarıyla açılması için anlaşmaya varıldığını duyurmuştu. Suudi Arabistan, bugün 41. Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Zirvesi'ne ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır, 5 Haziran 2017'de 'terör gruplarını desteklediği' suçlamasıyla Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesmiş ve bu ülkeye ekonomik ambargo uygulamaya başlamıştı. Katar, söz konusu ülkelerin tüm suçlamalarını reddederken, bu durum Körfez bölgesinde krize yol açmıştı. Kuveyt ise krizin başından itibaren çözüm için taraflar arasında ara buluculuk çabaları yürütmüştü. (Sputnik Türkiye)

3. ABD'den Katar ile Suudi Arabistan anlaşmasına ilk yorum: Memnuniyetle karşılıyoruz
ABD Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan ile Katar'ın kara, hava ve deniz sınırlarını karşılıklı olarak açmasından memnuniyet duyduklarını açıkladı. AA muhabirine açıklamada bulunan bir Dışişleri yetkilisi, "Suudi Arabistan ile Katar'ın karşılıklı olarak hava sahası ve sınırlarını açma kararına ilişkin haberlerini memnuniyetle karşılıyoruz" ifadelerini kullandı . Suudi Arabistan ile Katar, sınırların açılması için anlaşmaya vardı. Katar ile diğer Arap ülkeleri arasındaki anlaşmazlığın çözümüne ilişkin ise yetkili, "Katar ile dörtlü grup arasında 3 yıldır devam eden anlaşmazlığın çözümü tüm Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üyeleri ve ABD'in menfaatine olacaktır" dedi. Yarın imzalanacak anlaşmada, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn'in Katar'a 2017'den bu yana uyguladığı hava, kara ve deniz ambargosunu kaldırması bekleniyor. Buna karşılık olarak ise Katar, 3 Körfez komşusuna açtığı davaları geri çekecek ve taraflar birbirine yönelik medyada yürüttükleri karalama kampanyalarına son verecek. (Sputnik Türkiye)

4. Biden ve 'adım adım' Çin politikası
Robert Ford ABD'nin eski Şam Büyükelçisi: Dört hafta içerisinde Joseph Biden, ABD Başkanı olacak. Biden'ın Demokrat Partisinin muhalif Cumhuriyetçi Parti ile birçok konuda hemfikir olmadığı açık. Ancak iki büyük parti, Çin'in ABD'nin ulusal güvenliğine yönelik en büyük tehdit olduğu konusunda anlaşmış durumda. Joe Biden'ın Çin politikaları, Barack Obama veya Donald Trump'ın Çin politikalarından farklı olacak. Obama, Çin ve Asya'ya daha fazla önem göstermek istiyordu. Ancak Arap Baharı ayaklanmaları ve ardından bölgedeki IŞİD terörü patlaması, o dönemde Barack Obama'nın başkanlık ekibinin dikkatini çekmişti. (Independent)

5. İsrail Savunma Bakanı Gantz: ABD'den bir F-35 filosu daha satın almak istiyoruz
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, ülkesinin ABD'den bir F-35 filosu daha almak istediğini söyledi. İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, bugün yaptığı açıklamada ülkesinin ABD'den F-35 satın almak istediğini ve bunun için yeni bir fon hazırlandığını söyledi. Bakan Gantz, konuyla ilgili açıklamasında şunları söyledi: "Şu anda iki adet F-35 filomuz var, sanırım bunu genişleteceğiz. Amerikalılardan talebim de bu; bir filo daha satın almak ve oluşacak dengeyle ne yağacağımıza karar vermek." (Sputnik Türkiye)


6. Rusya'dan balistik füze hamlesi... Moskova'nın batısına balistik füze yerleştirildi
Şubat ayında sona erecek ABD ile Rusya arasındaki yeni stratejik silahların azaltılması anlaşması öncesi Rusya'dan bir hamle geldi. Moskova'nın batısına kıtalararası balistik füze yerleştirildi. Rusya, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ni tedirgin edecek bir adım daha attı. Moskova'nın batısına yeni balistik füze yerleştirildi. Silahlanmanın önüne geçmek için Rusya ile ABD arasında geçerliliğini koruyan yeni stratejik silahların azaltılması anlaşması, Şubat ayında sona eriyor. Anlaşmasının yenilenmesi için görüşmeler sürerken Rusya ülkenin farklı noktalarına balistik füzeler yerleştirmeye devam ediyor. Rusya Savunma Bakanlığı, YARS isimli Rus yapımı termonükleer kıtalararası balistik füzenin Moskova’nın batısındaki Kaluga bölgesindeki Kozelsk şehrine yerleştirildiği duyurdu. Şehir, Belarus, Ukrayna, Litvanya, Letonya ve Estonya gibi ülkelere yakın bir noktada bulunuyor. Rusya Savunma Bakanlığı, balistik füzenin nükleer caydırıcılık maksadıyla ve geçtiğimiz sene planlanan program kapsamında konuşlandırıldığını belirtiyor. (CNN)

7. Trump: Şiddet olaylarına karışanlar bedelini ödeyecekler
ABD Başkanı Donald Trump, taraftarlarının Kongre binasını basmasının ardından yaşananları ilk kez "çirkin saldırı" olarak nitelendirdi. Trump, olaylara karışanların cezalandırılacağını söyledi. Trump, Twitter'daki 12 saatlik paylaşım engelinin kalkmasının ardından videolu bir mesaj yayımladı. "Şiddet eyleminde bulunanlar ülkemizi temsil etmiyor ve yaptıklarının bedelini ödeyecekler" diyen Trump, 20 Ocak'ta görevi sorunsuz şekilde Joe Biden'a devredeceğini de söyledi. Uzlaşı mesajı da veren Trump, sözlerini "Destekçilerimin hayal kırıklığına uğradığının farkındayım ama olağanüstü yolculuğumuz henüz başlıyor" diye bitirdi.


8. İran, Basra Körfezi'nde yeraltı füze üssü kurdu
İran Devrim Muhafızları, Basra Körfezi kıyısında yeraltı füze üssü kurduklarını açıkladı. İran Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami, Hürmüzgan eyaletinde Basra Körfezi kıyısındaki bir yeraltı füze üssünün açılış törenine katıldı. Yeraltı üssünün donanmanın stratejik füzelerinin bulunduğu çok sayıda üsten sadece bir tanesi olduğunu söyleyen Selami, "Toprak bütünlüğünü, ülkenin bağımsızlığını ve İslam Devrimi'nin kazanımlarını savunmadaki mantığımız güçleniyor" dedi. Selami, üste bulunan füzelerin yüzlerce kilometre menzile sahip olduğunu ve anti-elektronik harp yetenekleri dahil olmak üzere yıkıcı güce sahip olduğunu belirtti. (Sputnik Türkiye)

9. Suriye Dışişleri'nden BM'ye mektup: ABD, İsrail ile Türkiye arasında koordinasyon var
Suriye Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler'e (BM) yolladığı mektupta İsrail, ABD ve Türkiye arasında bir koordinasyon olduğunu belirtti ve İsrail'i iki ülke arasındaki anlaşmaya uymaya çağırdı. Suriye Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler'e (BM) bir mektup göndererek 'İsrail'in artan askeri hareketliliğinin, ABD, İsrail ile Türkiye arasında bir koordinasyonun kanıtı olduğunu' belirtti. Bakanlığın açıklamasında, "İsrail'in tehlikeli ve saldırgan yaklaşımı, Suriye topraklarını işgal eden Türk, ABD'li ve İsrailli işgalciler arasında önceden kurulu bir koordinasyon bulunduğunu kanıtlıyor" ifadelerine yer verildi. (Sputnik Türkiye)

10. BAE Devlet Bakanı: Türkiye ile aramızda sorun yaşanmasından hoşnut değiliz
BAE Devlet Bakanı Gargaş, Bloomberg'e demecinde, "Türkiye'nin Ortadoğu'daki bir numaralı ticaret ortağıyız. Biz Türkiye ile aramızda sorun yaşanmasından hoşnut değiliz" dedi. ABD merkezli yayın kuruluşu Bloomberg'e konuşan BAE Devlet Bakanı Enver Gargaş, ülkesinin Türkiye ile ilişkilerine dair açıklamada bulundu. Gargaş, "BAE, Türkiye'nin Ortadoğu'daki bir numaralı ticaret ortağıdır. Biz Türkiye ile aramızda sorun yaşanmasından hoşnut değiliz" dedi. BAE Devlet Bakanı, "BAE'nin Türkiye ile temel problemi, ikincisinin (Türkiye) Arap ülkelerinin pahasına rolünü genişletmek istemesidir" ifadesini kullandı. (Sputnik Türkiye)